De Wet natuurbescherming geeft ons een aantal taken en bevoegdheden, die hierna worden toegelicht.
Natura 2000-gebieden
In Noord-Holland liggen negentien Natura 2000-gebieden. Natura 2000 is het Europese netwerk van te beschermen natuurgebieden. De Wet natuurbescherming bepaalt dat het Rijk deze gebieden aanwijst; het Rijk of de provincie stelt vervolgens een beheerplan op, waarin wordt beschreven hoe de ‘instandhoudingsdoelen’ worden gerealiseerd en welke natuurherstelmaatregelen worden getroffen. Inmiddels zijn vrijwel alle beheerplannen vastgesteld; in 2019 verwachten wij enkel nog de vaststelling het beheerplan voor het Natura 2000-gebied Oostelijke Vechtplassen. De natuurherstelmaatregelen zijn toegelicht onder operationeel doel 6.1.1.
Initiatieven in of nabij Natura 2000-gebieden die negatieve gevolgen kunnen hebben op de instandhoudingsdoelen, zijn alleen toegestaan als hiervoor een vergunning is verleend. Te denken valt aan agrarische en industriële activiteiten die stikstofdepositie veroorzaken in nabijgelegen Natura 2000-gebieden. In de meeste gevallen zijn Gedeputeerde Staten hiervoor het bevoegd gezag. Wij hebben deze werkzaamheden gemandateerd aan de Regionale Uitvoeringsdienst Noord-Holland Noord (RUD NHN). Op basis van verordeningen en beleidsregels die door ons zijn vastgesteld, weegt de RUD NHN af of een vergunning kan worden verleend en houdt zij toezicht op naleving van de wet. Bij het uitoefenen van toezicht wordt samengewerkt met terreinbeherende organisaties en de politie, die eveneens toezichttaken uitvoeren, en benutten wij de bij Kaderbrief beschikbaar gestelde middelen om ook de handhaving in stiltegebieden – die vaak ook natuurgebied zijn – te intensiveren.
Soortenbescherming
De Wet natuurbescherming kent de zogenoemde ‘passieve’ en ‘actieve’ soortenbescherming. Passieve soortenbescherming behelst het naleven van de Wet natuurbescherming, waarbij bijvoorbeeld een ontheffing nodig is voor het verstoren van vleermuizen bij het renoveren van een gebouw. Actieve soortenbescherming betreft het nemen van maatregelen om kwetsbare soorten – bijvoorbeeld rode-lijstsoorten – te beschermen. Omdat dit voor ons een nieuwe bevoegdheid is, komen wij in 2019 met een voorstel om actieve soortenbescherming vorm te geven.
Faunabeheer
De Wet natuurbescherming verbiedt het doden, verstoren of beschadigen van beschermde dieren. Tegelijkertijd kunnen deze beschermde flora en fauna soms problemen veroorzaken. Wij kunnen dan een ontheffing verlenen op dit verbod. Hierbij zoeken wij steeds een balans tussen de instandhouding van een populatie en bescherming van de intrinsieke waarde van dieren enerzijds, en maatschappelijke belangen zoals volksgezondheid, openbare veiligheid en het tegengaan van belangrijke schade aan gewassen of flora en fauna anderzijds. Deze werkzaamheden hebben wij gemandateerd aan de RUD NHN. Op basis van verordeningen en beleidsregels die door ons zijn vastgesteld, weegt de RUD NHN af of een ontheffing kan worden verleend en houdt zij toezicht op naleving van de wet.
Populatiebeheer wordt uitgevoerd door de partijen die zijn verenigd in de Stichting Faunabeheereenheid Noord-Holland, doorgaans op basis van een faunabeheerplan dat door ons wordt goedgekeurd. Wij verstrekken jaarlijks een subsidie aan de Faunabeheereenheid voor het opstellen van faunabeheerplannen, bureaukosten en de uitvoering van ganzenbeheer.
In Noord-Holland is de problematiek rond de grote populatie ganzen urgent. Ganzen horen bij het Noord-Hollandse landschap, maar de huidige populatie – met name jaarrond verblijvende ganzen – veroorzaakt veel schade aan agrarische gewassen en kan een gevaar vormen voor de vliegveiligheid. Hoewel de groei van de populatie grauwe ganzen afvlakt, stijgt het totale aantal ganzen in Noord-Holland nog steeds. Wij achten het wenselijk dat in een straal van 10 kilometer rondom Schiphol slechts geringe aantallen ganzen voorkomen. Ons beleid richt zich zowel op preventieve maatregelen, zoals nestbehandeling, het toepassen van werende middelen en het zoeken naar innovatieve oplossingen om schade tegen te gaan, als op populatiebeheer door afschot en vangacties. De basis hiervoor ligt in het door de Faunabeheereenheid opgestelde, en door ons goedgekeurde Faunabeheerplan Ganzen Noord-Holland en het Ganzenbeheerplan omgeving Schiphol. Winterganzen bieden wij rust door rustgebieden aan te wijzen en door, op internationaal niveau, samen te werken met landen waar de verschillende ganzenpopulaties naar toe trekken.